Geschiedenis
Oorspronkelijk was het een moerasgebied. Om het gebied te ontwateren werden sloten naar de rivier de Utrechtse Vecht en de Drecht gegraven. Het laagveen dat zo ontstaan is, werd in de 16e eeuw afgestoken voor turf. Zo ontstonden legakkers.
In de 17e en 18e eeuw werd ook beneden het grondwater gebaggerd en ontstonden grotere wateroppervlakken. Door de invloed van wind en golven verdwenen de legakkers en is geleidelijk een plassengebied ontstaan. In de 20e eeuw is het huidige recreatiegebied met recreatieplassen ontwikkeld.
De verschillende plassen
De Loosdrechtse Plassen bestaan uit verschillende plassen die door dijken en eilanden van elkaar gescheiden zijn:
- Het Wijde Blik. Dit is de meest noordelijk gelegen plas die alleen via het Hilversums Kanaal is te bereiken.
- De Loenderveense Plas. Deze grote, voor recreatie afgesloten plas ligt ten zuiden van Het Wijde Blik. In de Loenderveense Plas bevindt zich de door kaden afgescheiden Waterleidingplas die niet in verbinding staat met de andere plassen.
- De Vuntus. Deze kleine plas ligt ten oosten van de Loenderveense Plas en ten noorden van het dorp Oud-Loosdrecht. De Vuntus is alleen vanaf de Eerste Plas toegankelijk via de smalle Heulsloot met zeer beperkte doorvaarthoogte. De Vuntus grenst aan een laagveenmoeras met bijzondere planten en vogels.
- De Eerste tot en met de Vijfde Plas vormen een groot aaneengesloten plassencomplex. De Eerste Plas ligt ten oosten van de Loenderveense Plas en ten zuiden van het dorp Oud Loosdrecht. De Tweede Plas ligt ten zuiden van de Loenderveense Plas en de Eerste Plas. De Derde tot en met Vijfde Plas liggen in die volgorde ten zuiden van de Tweede Plas. Deze vijf plassen zijn enigszins van elkaar gescheiden door eilandjes en rietkragen. Vanaf de Tweede Plas is de Vecht te bereiken via de Westelijke Drecht, vanaf de Derde Plas via de Weersloot.
- De Breukeleveense Plas of Stille Plas. Deze meest zuidoostelijk gelegen plas ligt ten zuiden van de Derde Plas en ten oosten van de Vierde en Vijfde Plas. De Breukeleveense Plas is alleen bereikbaar via twee smalle, ondiepe en qua hoogte zeer beperkte doorvaarten: de Kostverlorenvaart vanaf de Derde Plas en de Weersloot vanaf de Vierde Plas.
- De Kievitsbuurten. Dit zijn grote legakkergebieden in de zuidwesthoek van de Loosdrechtse Plassen. Kenmerkend is de afwisseling van water, trekgaten en legakkers met recreatiewoningen. De Kievitsbuurten worden gescheiden van de Vierde en Vijfde Plas door de Kalverstraat, een van de drukste vaarwegen in het gebied. Langs de noordzijde van de Kievitsbuurten loopt de Weersloot die de Derde Plas verbindt met de Vecht.
De ten zuiden van de Breukeleveense Plas gelegen Tienhovense Plassen worden niet tot de Loosdrechtse Plassen gerekend, evenmin als de ten noorden van Het Wijde Blik gelegen Kortenhoefse Plassen.
